In iedere nieuwsbrief van Project ‘1975’ zal een gastcurator of kunstcriticus een relevant artikel schrijven over het onderwerp postkolonialisme in hedendaagse kunst. De tweede schrijver in deze serie is Gerardo Mosquera: curator, criticus en kunsthistoricus uit Havana. Hij is Adjunct Curator bij het New Museum of Contemporary Art, New York, en adviseur op de Rijksakademie van Beeldende Kunsten, Amsterdam. Ook maakt hij deel uit van adviescommissies van verschillende kunsttijdschriften. Mosquera richtte de Havana Biënnale op in 1984 en heeft vele internationale tentoonstellingen op zijn naam staan.
Kunst en culturele interacties in een geglobaliseerde wereld
De relaties tussen hedendaagse kunst, cultuur en internationalisme zijn de laatste vijftien jaar vrijwel ongemerkt, maar drastisch veranderd. De tijden van kunsttrends en manifesten liggen achter ons. De sleutelkwestie voor de kunst van dit moment is de enorme expansie van haar internationale circulatie. Er zijn ongeveer 200 biënnales en andere periodieke kunstevenementen in de wereld, waarmee slechts één aspect van de groei van kunstcircuits is aangegeven. Deze explosie betekent dat een over vloed aan nieuwe culturele en artistieke actoren internationaal circuleer t die eerder niet bestonden of zich beperkten tot lokale omgevingen. Zie Universes-in-Universe om een idee te krijgen van hoe divers de internationale kunstcircuits zijn vandaag de dag.
Zo hebben verscheidene landen uit het Aziatisch-Pacifische gebied het modernisme vrijwel overgeslagen en zijn van de traditionele cultuur direct overgestapt naar de hedendaagse kunst. Deze verandering heeft een zeer dynamische wisselwerking in gang gezet tussen kunstenaarspraktijken, contexten, tradities, internationale circuits, markten, publieksgroepen en andere partijen. Dit lijkt op tweeledige wijze te zullen doorgaan. Enerzijds draagt deze verandering bij aan de ontwikkeling van kunst-‘scenes’ die ten gevolge van de groei van internationale kunstnetwerken, evenementen, communicatievormen en mondiale publieke domeinen, in combinatie met de activiteit van opkomende cultuurbeoefenaars over de hele wereld steeds sterker globaliseren. Anderzijds stimuleert ze nieuwe energie die plaatselijk waardevolle kunst oplevert in gebieden waar men om uiteenlopende historische, economische en sociale redenen geen werk zou ver wachten dat buiten zijn lokale omstandigheden van belang zou kunnen zijn. Deze activiteit is over wegend ‘lokaal’ in de zin dat ze het resultaat is van de persoonlijke en subjectieve reacties van kunstenaars op hun eigen context, of gericht is op het creëren van een culturele, sociale of zelfs politieke impact in de directe omgeving van de kunstenaar. Maar deze kunstenaars zijn vaak goed op de hoogte van andere contexten en van de mainstreamkunst en ook zij zijn op zoek naar een internationaal publiek. Soms schakelen ze heen en weer tussen lokale, regionale en internationale ruimtes. Ook als hun werk is gebaseerd op de plaatselijke cultuur of specifieke achtergrond, blijft het meestal niet steken in een nationalistisch modernisme of traditioneel idioom. De lokale contexten zelf raken steeds meer met de wereld als geheel verbonden.
Download de SMBA nieuwsbrief 120 om het hele artikel van Gerardo Mosquera te lezen.