Alfredo Jaar – ‘The Marx Lounge’
Klik hier om het interview van Andrea Alessi met Alfredo Jaar te lezen op ArtSlant.
Author Archives: Sanne Bovenlander
Kofi Setordji en Odile Tevie van de Nubuke Foundation zijn dankzij ondersteuning van het Prins Claus Fonds op bezoek geweest bij Stedelijk Museum Bureau Amsterdam om een geplande samenwerking te consolideren. SMBA bereidt een uitwisseling met Ghana voor, waarin Nederlandse en Ghanese kunstenaars elkaar zullen ontmoeten en kennis en ervaringen zullen uitwisselen. De Nubuke Foundation zal een belangrijke rol spelen in deze uitwisseling.
Lees hier meer over de Nubuke Foundation en volg deze site voor updates over de Project 1975 uitwisseling.
De internationaal opererende curator and kunstcriticus N’Goné Fall publiceerde onlangs een artikel waarin zij het landschap en de positionering van hedendaagse kunst uit Afrika in kaart brengt. Fall leverde met dit artikel een bijdrage aan de catalogus van Ars 11 in het Kiasma Museum of Contemporary Art in Finland, een evenement dat ‘will change your perceptions about Africa and contemporary art’, en waar ook Alfredo Jaar aan deelneemt.
Fragment van Falls artikel:
“As a curator with an obvious focus on art production in Africa, I often had the bad feeling that I was seen as a wood dealer or a hyper enthusiast promoter of hand made mass-produced tacky exotic junk for tourists. And no I am not paranoid. For decades, ethnographic museums had the monopoly on non-western cultures. […] While looking at the work of Matthew Barney or Olafur Eliasson people will never refer to their supposed Celtic or Roman origins.”
Criticus en lector T.J. Demos schreef het derde Project ‘1975’ essay ‘Armoede-porno, humanitarisme en neoglobalisering: aantekeningen bij enkele paradoxen in de hedendaagse kunst’. In reactie op het vorige essay van Gerardo Mosquera toont T.J. Demos een aanzienlijk minder optimistische visie op globalisering. De auteur bekritiseert ontwikkelingshulp op het in de hand werken van onaanvaardbare machtstructuren. Hij begint met refereren aan Renzo Martens’ Episode III: Enjoy Poverty, een film die veel kritiek heeft gekregen en aanleiding was voor SMBA’s huidige programmering.
T.J Demos stelt: “Een heel andere, ontluisterende kijk op de genadeloos ongelijke betrekkingen tussen Noord en Zuid en de perfide beeldeconomie waarmee die hardnekkig in stand worden gehouden, biedt de film Episode III: Enjoy Poverty van Renzo Martens, opgenomen in de Democratische Republiek Congo (DRC). Natuurlijk bestaat het gevaar dat de film het stereotype beeld van Afrikanen als hulpeloze slachtoffers in stand houdt, het Congolese volk reduceert tot geherkoloniseerde knechten en onnozelaars en een pornografie van armoede reproduceert, maar toch biedt Enjoy Poverty belangrijke lessen. Een ervan is dat hij optimistische globalisten met beide benen op de grond zet en de ambities van bezorgde documentairemakers genadeloos onderuithaalt, vooral van diegenen onder hen die het lijden willen verlichten door de ellende in de ontwikkelingslanden te tonen.”
Vervolgens wijst Demos kunstpraktijken af die gericht zijn op erbarmelijke politieke toestanden ergens anders en hun eigen ruimte niet als politieke ruimte beschouwen, waarmee zij niet erkennen zelf deel uit te maken van een problematisch systeem. Alfredo Jaar’s The Sound of Silence, 2006, analyseert Demos als een model dat de relatie tussen de beeldeconomie van globalisering en humanitaire fotojournalistiek kritisch onderzoekt. Tot slot vertelt Demos hoe Abderrahmane Sissako’s film Bamako (2006) uitstijgt “boven het stereotiepe, negatieve fatalisme in media en kunst door Okwui Enwezor veroordeeld als ‘Afro-pessimisme’.” De auteur verkent zodoende de vele politieke implicaties die Project 1975 bepalen. Download de SMBA nieuwbrief 121 om ‘Armoede-porno, humanitarisme en neoglobalisering: aantekeningen bij enkele paradoxen in de hedendaagse kunst’ the lezen.
T.J. Demos is criticus en lector bij de faculteit Kunstgeschiedenis van University College in Londen, en medecurator van ‘Uneven Geographies: Art and Globalization’ (Nottingham Contemporary, 2010). Hij schrijft over een breed gebied van moderne en eigentijdse kunst en is auteur van Migrations: Contemporary Art and the Politics of Globalization (nog te verschijnen, Duke University Press), The Exiles of Marcel Duchamp (MIT Press, 2007) en Technology/Transformation: Wonder Woman (Afterall/MIT Press, 2010).
Voor ‘The Marx Lounge’ van Alfredo Jaar is Stedelijk Museum Bureau Amsterdam omgebouwd tot leeszaal, compleet met comfortabele banken, leeslampen en een enorme leestafel. Op deze leestafel bevindt zich een ruime sortering publicaties op het gebied van marxisme, kapitalisme, neoliberalisme, postkolonialisme, globalisering, cultuurtheorie, politiek en filosofie. Klik hier om meer te lezen over ‘The Marx Lounge’.
Overzicht van de tentoonstelling ‘Identity bluffs’.
Met werk van Sara Blokland, Bruno Boudjelal, Mahmoud Khaled, Lucia Nimcova en Nii Obodai.
‘Identity bluffs’ is de tweede tentoonstelling in het kader van Project 1975 in Stedelijk Museum Bureau Amsterdam. De foto- en videowerken in deze groepsexpositie zijn het resultaat van een artistieke praktijk die rechtstreeks in verbinding staat met de globalisering en daaraan verbonden migratieprocessen. Om meer te lezen over de tentoonstelling klik hier.
Met werk van:
Mahmoud Khaled
More
In iedere nieuwsbrief van Project ‘1975’ zal een gastcurator of kunstcriticus een relevant artikel schrijven over het onderwerp postkolonialisme in hedendaagse kunst. De tweede schrijver in deze serie is Gerardo Mosquera: curator, criticus en kunsthistoricus uit Havana. Hij is Adjunct Curator bij het New Museum of Contemporary Art, New York, en adviseur op de Rijksakademie van Beeldende Kunsten, Amsterdam. Ook maakt hij deel uit van adviescommissies van verschillende kunsttijdschriften. Mosquera richtte de Havana Biënnale op in 1984 en heeft vele internationale tentoonstellingen op zijn naam staan.
Kunst en culturele interacties in een geglobaliseerde wereld
De relaties tussen hedendaagse kunst, cultuur en internationalisme zijn de laatste vijftien jaar vrijwel ongemerkt, maar drastisch veranderd. De tijden van kunsttrends en manifesten liggen achter ons. De sleutelkwestie voor de kunst van dit moment is de enorme expansie van haar internationale circulatie. Er zijn ongeveer 200 biënnales en andere periodieke kunstevenementen in de wereld, waarmee slechts één aspect van de groei van kunstcircuits is aangegeven. Deze explosie betekent dat een over vloed aan nieuwe culturele en artistieke actoren internationaal circuleer t die eerder niet bestonden of zich beperkten tot lokale omgevingen. Zie Universes-in-Universe om een idee te krijgen van hoe divers de internationale kunstcircuits zijn vandaag de dag.
Overzicht van de tentoonstelling ‘See Reason’.
Met werk van Carlos Garaicoa en Patrizio Di Massimo.
De tentoonstelling ‘See Reason’, te vertalen als ‘rede zien’ of ‘redelijkheid inzien’, is de eerste, voorzichtige stap van Stedelijk Museum Bureau Amsterdam in een langer durend traject dat de programmering de komende tijd zal bepalen. Dit gebeurt onder de naam ‘Project 1975’, naar het jaar waarin Nederland postkoloniaal werd. Het komt neer op een heroverweging van de hedendaagse kunst tegen de achtergrond van dat feit. Het stelt vragen als: wat zijn criteria voor kunst in de nieuwe, geopolitieke context van vandaag? Is een dergelijke vraag nog geldig in het postkoloniale tijdsgewricht? Of zouden we moeten spreken van een transnationaal tijdsgewricht? Zijn er überhaupt nog nieuwe paradigma’s te formuleren, nieuwe terminologieën voor de kunst? Klik hier om meer te lezen over ‘See Reason’
Carlos Garaicoa – La Razón (2010)
More
In iedere uitgebreide nieuwsbrief van Project ‘1975’ zal een gastcurator of kunstcriticus een relevant artikel schrijven over het onderwerp postkolonialisme in hedendaagse kunst. De eerste scrhijver is Lucrezia Cippitelli, Hoogleraar Esthetiek aan de Kunstacademie van L’Aquila, Gasthoogleraar aan Cornell University.
Eurocentrisme en de kritiek erop: van Derde Wereld-perspectief tot mondiaal internationalisme
‘Eurocentrisme is anti-universalistisch, want niet geïnteresseerd in het zoeken naar mogelijke algemene wetten van menselijke evolutie. Maar het presenteert zichzelf wel als universalistisch met de bewering dat de uitdagingen van onze tijd alleen zijn op te lossen als alle volken het westerse model imiteren.’1 De cherpe analyse die Samir Amin van het concept eurocentrisme geeft, vindt haar oorsprong in het eind van de jaren zeventig. Ze lijkt een perfecte beschrijving van de toestand van de wereld aan het begin van de eenentwintigste eeuw, maar dit idee circuleerde in een tijd dat het mondiale proces van dekolonisatie zijn voltooiing naderde en de postkoloniale kritiek een plaats vond in de Angelsaksische academische wereld.2 In zijn invloedrijke, in 1978 gepubliceerde essay wijst de Egyptische marxistische econoom de wortels aan van iets dat hij omschrijft als een specifiek modern verschijnsel, sterk geworteld in de Europese Renaissance, dat in slechts vijf eeuwen vorm heeft gekregen en het machtige en ondoordringbare, eendimensionale culturele stelsel van de moderne wereld moest rechtvaardigen. Resultaat van dit ideologische proces is volgens Amin een westerse geschiedenis die een ontwikkeling laat zien van het oude Griekenland naar Rome, dan via feodaal christelijk Europa naar het kapitalistische Europa.3 Een culturele constructie van een eendimensionaal continent (blank, christelijk, wetenschappelijk progressief, filosofisch voortdurend in ontwikkeling, verlicht, kapitalistisch, vrij, democratisch), dat bovendien door de eeuwen heen het abstractie idee heeft uitgevonden en verdedigd van een dominant Westen en zijn tegenhanger: de Ander, de Rest, de Afwijkende en vaak de vijand. 4
Project 1975 omvat een aantal lezingen waarin postkolonialisme in relatie tot kunst en cultuur wordt besproken. Paul Goodwin, curator Cross-Cultural Programmes bij Tate Britain, gaf de eerste lezing op 23 januari 2011. In zijn lezing besprak Goodwin de mogelijkheden van kritisch tentoonstellen.
Carlos Garaicoa – La Razón (2010)
Lees hier het (Engelstalige) artikel dat Alexandre Ferrando schreef over Project 1975 voor Flash Art International.
De tentoonstelling GEO-graphics. A Map of Art Practices in Africa, Past and Present vormt het grootste onderdeel van het Visionary Africa festival in de Brusselse Bozar, dat werd georganiseerd ter gelegenheid van het inmiddels vijftig jaar onafhankelijke Congo (en de onafhankelijkheid van zestien andere Afrikaanse landen). Tevens geldt het festival als de eerste stap in een vierjarige samenwerking tussen het Paleis voor Schone Kunsten Brussel (Bozar) en het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren, een karakteristiek koloniaal museum dat binnenkort zal worden uitgebreid en gerestaureerd.
Klik hier om de Engelse recensie ‘The many ambitions of GEO-graphics’ in zijn geheel te lezen op de website van Nafas Art Magazine.
Jelle Bouwhuis en Kerstin Winking bespreken de negende editie van de Dak’Art Biennial in een recensie voor Nafas Art Magazine. In tegenstelling tot voorgaande edities is in de tentoonstelling van 2010 gekozen voor een verdeling tussen internationale kunst en een retrospectief met kunstenaars die eerder exposeerden op Dak’Art, waaronder de Grand Prix Leopold Sedar Senghor winnaars Mounir Fatmi (2006), Viyé Diba (1998) en Moustapha Dimé. Als gevolg van deze retrospectieve insteek was de internationale presentatie aan de kleine kant; er werd slechts werk van 27 kunstenaars getoond. Het werk van de prijswinnaar van 2010, de uit Congo afkomstige maar nu in Frankrijk woonachtige Moridja Kitenge Banza, is echter wel de moeite waard stellen Bouwhuis en Winking.
Jelle Bouwhuis bespreekt het recente werk ‘Myths & Legends Room: The Mural’ van Hala Elkoussy. Het werk is maarliefst drie meter hoog en negen meter breed en gaat, zoals kenmerkend voor Elkoussy’s werk, over de realiteit van het leven in Cairo. Elkoussy gebruikte bestaande foto’s uit verschillende contexten en voegde deze samen tot een collage-landschap. ‘Myths & Legends Room: The Mural’ doet daardoor denken aan fotomontages uit de reclamewereld, maar moet ook gezien worden binnen de traditie van Egyptische muurschilderingen, waarin de geschiedenis van Egypte wordt verbeeld en herdacht.
Klik hier om het volledige (Engelstalige) artikel te lezen op de website van Nafas Art Magazine.